Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής,εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής
Μάικ Ταΐσον. Ο “κακός” που αγαπούσε τα περιστέρια.
Λέμε οτι το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά την εξέλιξη και διαμόρφωση της προσωπικότητας κάποιου. Κι ειδικά το θέμα του τραύματος. Τα τραύματα μας μας καθορίζουν. Η για να το πω λίγο διαφορετικά. Η χρήση των τραυμάτων μας είναι που θα δείξει κατά πόσον έχουμε αναλύσει η όχι σωστά, κατά πόσον έχουμε θεραπευτεί από τα τραύματα μας. Ο μεγάλος καλλιτέχνης Γιοζ6εφ Μποις ( Joseph Beuys) , είχε βασίσει το έργο και τις πλαστικές του απόψεις ,τα γλυπτά,τα σχέδια,τις εγκαταστάσεις ( installations) και τις περφορμανς του,στην σχέση τραυματος-θεραπειας. Πολλοί άλλοι δε άνθρωποι της Τέχνης ,των γραμμάτων η της ψυχολογίας, έχουν ερμηνεύσει συμπεριφορές βασισμένες στα τραύματα του παρελθόντος,ειδικά σ’αυτα της παιδικής η εφηβικής ηλικίας. Μέσα απο αυτήν την προβληματική θα προσπαθήσω να “ζωγραφισω” το πορτρέτο του Μάικ Ταΐσον, ενός αναντίρρητα από τους μεγαλύτερους πυγμάχους όλων των εποχών. Πρίν προχωρήσω στην ανάλυση μου θα ήθελα μόνο να προσθέσω ότι τα χρόνια ’80 κι ’90 που ήμουνα πολύ διάστημα στην Νέα Υόρκη ,επειδή ήμουνα κι είμαι ο ίδιος παθιασμένος με την πυγμαχία ( ως ερασιτέχνης πυγμάχος έλαβα μέρος σ’αρκετους διασυλλογικούς αγώνες σ’Ελλαδα και Παρίσι) θέλησα να γνωρίσω τον Μάικ Ταΐσον προσωπικά. Δεν τα κατάφερα . Όμως από έναν φίλο που τον ήξερε είχα ακούσει το εξής που τότε μ’ειχε εντυπωσιάσει. Ο Ταΐσον είχε πάρει σπίτι του από πολύ μικρό ενα τιγρακι και το μεγάλωνε . Όταν ήταν μόνοι σπίτι το άφηνε ελεύθερο ακόμη κι όταν είχε μεγαλώσει. Το έδενε μόνο τότε που δεχόταν επισκέψεις. Η εικόνα αυτή ,του Ταισον με το τιγρακι να παιζει ,του Ταΐσον που μάθαινε και μελετούσε τις κινήσεις του τίγρη για να τις εφαρμόσει στα πυγμαχικά του χτυπήματα, του Ταΐσον που τον θεωρούσαν φόβο και τρόμο στο ριγκ ,με τα συνεχή νοκ αουτ και την “αγρια” συμπεριφορά, του “κακου” Ταΐσον όπως εύκολα ευχαριστιονταν να τον αποκαλούν όλοι, με εντυπωσίασε. Επίσης υπήρχε πάντα κι η εικόνα του να δαγκώνει το αυτι του αντιπάλου του Χόλυφιλντ κατά την διάρκεια των θρυλικών αγώνων τους όταν πάνω στο ριγκ αγωνίζονταν για το στέμμα του παγκόσμιου πρωταθλητή. Υπήρχε λοιπόν ένας μύθος Μάικ Ταΐσον μέσα από τα μίντια και τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ που έβγαζαν μπροστά σαν πρώτη είδηση το προφίλ ενός “κακου” Ταΐσον. Και το ερώτημα τέθηκε μέσα μου : Στην μεταμοντέρνα εποχή που ζούμε, ο ρόλος των μίντια ,η αν θέλετε των μέσων μαζικής ενημέρωσης ,είναι το θεμέλιο κατασκευής ενός σύγχρονου “μυθου”. Η καθημερινότητα μας κι η εξουσία κυριαρχείται μέσα από το εργαλείο που λέγεται ΜΜΕ. Μέχρι που αρχίζει λοιπόν και που τελειώνει η αλήθεια η το “ψεμμα” των μίντια για τον Μάικ Ταΐσον ; Ήθελαν και κατασκευάσουν έναν “κακο” Ταΐσον γιατί πουλ6αει ; Η ήταν τελικά ο ίδιος έτσι όπως τον περιέγραφαν; Κι ακόμη: ο ίδιος ο Ταΐσον αφήνονταν σ’αυτην την “εικονα “, συμμετείχε στην δημιουργία της; Μιας και μιλάμε για δεκαετία τέλος ’80 με ’90 ,όπου τα μίντια έπαιζαν και παίζουν ως σήμερα καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία η την καταστροφή ” χαρακτήρων. Αυτή η προβληματική με γοήτευε, μου κέντρισε την περιέργεια . Και θέλησα να το ψάξω λίγο περισσότερο κυρίως να ψάξω το βιογραφικό αυτού του θρυλικού πυγμάχου.
Πάντα πίστευα και πιστεύω ότι για να φτάσει κάποιος τόσο ψηλά και με διάρκεια, χρειάζεται προσήλωση ,υψηλή συγκέντρωση και μια μορφή ευφυίας . Γιατί δεν είναι τόσο απλό να ξεχωρίζεις. Ούτε είναι τόσο απλό ,από τόσους και τόσους δεκάδες χιλιάδες που ασχολούνται με την πυγμαχία ,να υπάρχουν κάποιοι ιστορικά ,που ξεχωρίζουν και γίνονται θρύλοι. Ένας απο αυτούς τους τελευταίους είναι κι ο Μάικ Ταΐσον, η μελέτη της ζωής του οποίου ,όχι μόνο έχει ενδιαφέρον ,αλλά επίσης επιβεβαιώνει το πιστεύω μου ότι ,η δημιουργική χρήση του “τραυματος” μπορεί να το μετατρέψει σε ισχυρό πλεονέκτημα που είναι ικανό ν’αλλάξει την ζωή σου.
Ο Μάικ Ταΐσον γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου του 1966 στο Μπρούκλιν των ΗΠΑ. Μεγάλωσε στις πιο φτωχικές συνοικίες του Μπρούκλιν. Από πολύ νεαρός συμμετείχε σε διάφορες ομάδες που λειτουργούσαν ως συμμορίες. Ποια ήταν όμως η οικογενειακή κατάσταση του; Ουσιαστικά δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του γιατί αυτός εγκατέλειψε την οικογένεια του όταν ο γυιος του ήταν μόλις δύο χρονών. Και δεν ξαναρμφανιστηκε παρα πολλά Χρόνια αργότερα όταν ο γυιος του ήταν διάσημος κάτι που δεν γοήτευσε καθόλου και δεν έγινε αποδεκτό απο τον Μάικ. Ίσως η παραβατική ζωή του πολύ νεαρού Ταΐσον να μπορεί να ιδωθεί κι ως ένα μήνυμα αναζήτησης της πατρικής παρουσίας και προστασίας. Στην οικογένεια υπήρχε μόνον η αδελφή του κι η μητέρα του. Αυτή η Τελευταία όμως ήταν πολύ ασταθής ψυχικά χαρακτήρας. Για να ηρεμήσει τον ταραγμένο γυιο της που δεν μπορούσε να κοιμηθεί τις νύχτες, του έδινε από τα επτά του χρόνια ,λικέρ και χάπια για να κοιμηθεί. Ο νεαρός υπέφερε σε ένα βίαιο οικογενειακό περιβάλλον όπου ο φίλος της μητέρας του την χτυπούσε συνέχεια, αυτή του έριχνε με την πρώτη ευκαιρία καυτο νερο ,αλλά μετά ηρεμούσε ξανα ,όταν αυτός για να την γλυκάνει της έφερνε τσιγάρα κι αλκοόλ, από το οποίο κι ήταν εξαρτημένη, μ’αποτέλεσμα να μεθα και να μην ξέρει τι λέει . Δίπλα σ’αυτην την καθόλα προβληματική μητέρα μεγάλωσε τα παιδικά του χρόνια ο Ταΐσον. Υπήρχε βέβαια στην οικογένεια κι η αδελφή του που ήταν κάπως πιο ήρεμη και με την οποία μπορούσε ν’αλλάξει δύο κουβέντες. Όμως κι αυτή πέρασε δύσκολα γιατί κάποιος φίλος της την κακοποίησε επανειλημμένα.
Όλες αυτές οι δυσάρεστες εικονες-εμπειρίες είχαν πληγώσει βαθύτατα τον εσωτερικό του κόσμο. Γιατί όσο παράξενο κι αν σας φανεί ο μικρός Μάικ ,ένοιωθε τόσο πληγωμένος και κουρασμένος με την άσχημη οικογενειακή του κατάσταση , ώστε έγινε πολύ εσωστρεφής και έπαιρνε κιλα, γεγονός που γέννησε την επιθυμία στ’αλλα συνομήλικα του παιδιά να τον πειράξουν. Έτσι του έκαναν μπουλινγκ για την σιωπή ,τα κιλά και για το χοντρό πρόσωπο του. Και πάλι όμως ο Μάικ έδειχνε να υπομένει στωικά την όλη κατάσταση. Εύρισκε παρηγοριά στους φίλους του, τα περιστέρια. Ναι ξέρω οτι εκπλήσσει το γεγονός. Ο “αγριος” και “κακος” Ταΐσον να περνά ώρες με τα περιστέρια ,να τα τρέφει και να ονειρεύεται να πετάξει όπως αυτά. Τα περιστέρια θεωρούνται πουλιά σύμβολα της ειρήνης. Ο Μα6ικ Ταΐσον είχε μέσα του την ειρήνη η την αναζητούσε μέσω των περιστεριών γιατί δεν μπορούσε να υποφέρει ούτε την βία που βίωνε σπίτι του ούτε την βία,το μπουλινγκ, που υφίστατο απο τους συνομηλίκους του. Αγαπούσε πάντα τα ζώα ,μάθαινε από αυτά να ζει με φυσικό τρόπο. Έτσι τότε είχε πολλά περιστέρια σπίτι του. Ώσπου αυτοί της γειτονιάς που του έκαναν μπουλινγκ το έμαθαν . Κι ο πιο νταης από αυτούς του έπνιξε ένα απο τα περιστέρια του. Ποιός είδε το θηρίο και δεν φοβήθηκε. Ξαφνικά, ο ως τότε παθητικός ,σιωπηλός κι ανεκτικός Μάικ θεριεψε απότομα. Κι εριξε την πρώτη του γροθιά στον δολοφόνο του περιστεριου του. Ήταν γρήγορη και τόσο δυνατή που ο άλλος έχασε τις αισθήσεις του. Η είδηση έτρεξε αμέσως στην γειτονιά. Ο “αδυναμος-Χαζουλης” έγινε με μιας παντοδύναμος. Όλοι ήθελαν τώρα να’ναι φίλοι του ,ναναι στην παρέα του. Ο Μάικ έγινε αρχηγός μιας “συμμοριας” της γειτονιάς. Ένοιωθε σιγουριά για τον εαυτό του και συμμετείχε σε πολλές κλοπές κάτι το συνηθισμένο σ’αυτες τις υποβαθμισμένες κοινωνικά περιοχές της Νέας Υόρκης. Συνηθισμένος μάλιστα στο αλκοόλ και τα ηρεμιστικά χάπια από την μητέρα του άρχισε να παίρνει τώρα κοκαΐνη. Στην ηλικία των 13 χρόνων το “θηριο” ο Μάικ μετρούσε 38 συλλήψεις και πολλές παραμονές σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Η οργή του για τα άθλια παιδικά κι οικογενειακα του χρόνια είχε μετατραπεί σε βια ενός νέου που περνούσε τον περισσότερο καιρό του σε ιδρύματα φυλακών. Η φήμη του ως άγριου πυγμάχου υπήρχε εκεί μέσα στ’αναμορφωτηρια. Κι ήταν εκεί που τον βρήκε ο πρώτος του προπονητής Κας Ντ’Αματο και του πρότεινε να τον βγάλει απο την φυλακή υπο την προϋπόθεση οτι θ’ασχολιοταν μόνιμα και σοβαρά με την πυγμαχία. Συμφώνησαν . Έτσι ο σιδερένιος Μάικ άρχισε να γυμνάζεται καθημερινά. Το ταλέντο του ήταν αστείρευτο και μοναδικό. Όλοι το αναγνώριζαν. Χτυπούσε γρήγορα , άφοβα κι αποτελεσματικά . Το νοκ αουτ ηταν το φυσιολογικο του. Το 9χρονο παιδί που ανεχόταν τα πάντα, μεταμορφώθηκε σε “κακο” παιδί στα 13του και στσ 20του ,το βράδυ της 20 Νοεμβρίου του 1986 έγινε ο νεότερος παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών και ο πρώτος πυγμάχος της ιστορίας που θα κέρδιζε, δυο τίτλους Ολυμπιακών μεταλλίων νέων, αλλά τους τίτλους και των τριών ομοσπονδιών (WBC,WBA,IBF). Ήταν το παιδι-θαυμα του κόσμου της πυγμαχίας. Κι ήταν τότε που άρχισαν να έρχονται με φοβερή ταχύτητα ,όπως η ταχύτητα των γροθιων του, η δόξα και τα χρήματα. Ήταν τότε που κατέλαβε οτι ήταν σταρ και θέλησε να παίξει το παιχνίδι. Αυτό δεν του βγήκε πάντα σε καλο γιατί τα ΜΜΕ που τον δοξαζαν ταυτόχρονα καιροφυλακτουσαν για να τον γκρεμίσουν. Κι έτσι έγινε. Ήταν στην κορυφή της δόξας του όταν ήδη είχε χάσει τον λατρεμένο πρώτο του προπονητή,( υποκατάστατο του πατέρα του) ,τον υποτιθέμενο πραγματικά πατέρα του που λεγόταν Τζιμι Κερλι Κερκπατρικ και την μητέρα του. Κι οι τρείς είχαν πεθάνει. Όσοι ήταν πια κυρίως δίπλα του πήγαιναν να εκμεταλλευτούν τα πλούτη και την δόξα του. Στα πλαίσια αυτά καταδικάζεται για τον βιασμό του μοντέλου Ντεζιρε Ουασιγκτον. Μπαίνοντας στην φυλακή σταματά κι ο φρενήρης ρυθμός της εντυπωσιακής πυγμαχικης του καριέρας. Κι επίσης άρχισε κι η οικονομική του καταστροφή. Απο 400000000 δολλάρια που στην καριέρα του κέρδιζε βρέθηκε να χρωστά 27000000 . Παρ’ολ’αυτα ο μύθος του συνέχιζε ακάθεκτος. Τα ΜΜΕ ασχολούνταν συνέχεια μαζί του κι αυτός το χρησιμοποιούσε για να κερδίζει χρηματα για να ξεπληρώσει τα χρέη του. Έπαιζε θέατρο κι έστηνε καυγάδες μπροστά στις κάμερες η έκανε πλέον αγώνες μόνο για τα λεφτά. Μετά την ιστορική του ήττα απο τον Λενοξ Λιουις, άρχισε η οριστική πτώση. Έκανε μέχρι και τον διαιτητή η φώναζε μπροστά στις κάμερες οτι ηταν “ο πιο κακός άνθρωπος του πλανητη” για να βγάζει χρήματα μιας κι είχε πολλά χρέη. Κάτι όμως που δεν γνωρίζουν πολλοί είναι οτι, παρά τα δύο πρώτα διαζύγια του , εν τούτοις αυτό που πραγματικά επιθυμούσε ,ήταν μια ειρηνική ,όπως τα περιστέρια ειρήνης που αγαπούσε, ζωή και την δημιουργία μιας σταθερής οικογένειας. Τελικά σήμερα το πέτυχε. Είναι πλέον ένας άλλος Ταΐσον αυτος που, όπως πάντα έλεγε, ήταν μέσα του ,ένας ειρηνικός Μάικ. Δημιούργησε οικογένεια . Συνολικά έχει 8 παιδιά. Όταν πέθανε η 4χρονη κόρη του ,αυτός ,το άλλοτε “παιδι-δυναμιτης” η ο “σιδερενιος Μαικ” όπως τον αποκαλούσαν, συγκίνησε όλο τον κόσμο με τα πονεμένα λόγια του. Όπως ο ίδιος είπε αργότερα σε μια δημόσια εξομολόγηση του” Βλεπω τον εαυτό μου στον καθρέφτη ως μια αστεία και τραγική φιγούρα. Υποκρινομουν τον ματσο και ήμουν άδειος. Πέρασα απο την κόλαση κι επιβίωσα. Σήμερα επιτέλους μπορώ να δείξω άφοβα την συμπόνοια και τα αισθήματα μου για τους αλλους”. Επέστρεψε λοιπόν ψυχολογικά στην εποχή της αθωότητας του, τότε που ταυτιζόταν με το πέταγμα το ειρηνικό των περιστεριών. Κι αυτό έχει μεγαλύτερη αξία τώρα γιατί είναι συνειδητο.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής,εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
