Η Ευρώπη κι ο Πασκάλ.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Ένας απο τους κορυφαίους καθηγητές της Συγκριτικής λογοτεχνίας στην Σορβόννη, ο Πιερ Μανετ, στο πρόσφατο βιβλίο του ” Ο Πασκάλ κι η Χριστιανική πρόταση “(εκδόσεις Γκρασε Παρίσι), προσπαθεί να ερευνήσει το γιατί η Ευρώπη αρνήθηκε τις Χριστιανικές της ρίζες και προτίμησε την θρησκευτική ουδετερότητα.
Ολα ξεκινούν απο την απόφαση του κράτους και γενικά των κρατικών θεσμών να αποστασιοποιηθουν απο την έννοια του ” κοινού καλου” που εκφραζε παλιότερα το κράτος. Το “καλο” ως θρησκευτική η ανθρωπιστική οντότητα, ανήκει πλέον στην διαχείριση που θα του κάνει η εκάστοτε θρησκευτική η πολιτιστική κοινότητα στα πλαίσια του δικού της χώρου και των “πιστών” της. Η ουδετερότητα του κράτους η των θεσμών, σ’ευρωπαικο πάντα επίπεδο, σηματοδοτεί την πρόθεση να ξανα βρει αυτο μια νεα “αθωοτητα” μακριά από θρησκευτικό η ανθρωπιστικο ιστορικό παρελθόν.
Η απόφαση αυτή είναι επίσης στα πλαίσια της γενικότερης αντίληψης της παγκοσμιοποίησης μιας και αφαιρώντας πολιτιστικές αναφορές κι ανθρωπολογικές σταθερές φορείς νοήματος οπως η θρησκεία η οι ανθρωπιστικές σπουδές , η παγκοσμιοποίηση, απογυμνωνει τους πολίτες κι ειδικά τους νέους από μια πολιτισμική πρόταση νοήματος. Γιατί πάνω απ’ολα η θρησκεία κι οι ανθρωπιστικές σπουδές εμπεριέχουν πολιτισμό και κουλτούρα συν-αγωγης. Ειδικά στον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό αυτά είναι εμφανή στοιχεία.
Στον Χριστιανισμό πιο ειδικά ο Θεός έχει ενσαρκωθει σε άνθρωπο κι ο άνθρωπος σε μικρό Θεό.
Επίσης εισάγεται το στοιχείο της Αγάπης, σύμφωνα με το οποίο, ο άνθρωπος φτάνει ως του σημείου να βιάσει την Φύση του και να συγχωρήσει τον πλησίον του μέσα από την δύναμη της Αγάπης.
Σ’αυτα τα ανωτέρω μπορεί ακόμα να προστεθεί το οτι η ουδετερότητα του κράτους , κι οχι μονο στην θρησκεία η τις ανθρωπιστικές σπουδές, αλλα σε μορφές νοήματος οπως πχ η πατρίδα, οδηγεί σε μια απανθρωποποιηση των θεσμών. Κάνει τους θεσμους ν’αυτονομουνται χάνοντας το ανθρώπινο μέτρο. Γίνονται έτσι μια διοικητική οντότητα που ενδιαφέρεται μόνο για την δική της γραφειοκρατική της ύπαρξη κι εξουσία κι οχι για την ευδαιμονία των πολιτών. Αυτό συμβαίνει σήμερα με την διοικητική δομή και τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Ειναι εκτελεστικά εργαλεία μιας αντίληψης σχετικοποιησης των πάντων στα πλαίσια της ιδεολογίας της προόδου. Αυτό οδηγεί σε νοηματικά αδιέξοδα τους νέους που οδηγούνται συχνά σε πράξεις βίας.
Κι εδώ επιστρέφει σήμερα περισσότερο από ποτέ η διαχρονική επικαιρότητα της σκέψης του Πασκάλ. Ηδη στην εποχή του αυτος έκανε σκληρή κριτική στους Ιησουιτες οι οποίοι στο όνομα του ” προοδευτισμου” ήθελαν να προσαρμόσουν την εκκλησία στον ρυθμό των κοινωνικών εξελίξεων. Επισης έκανε κριτική στην μέθη για δύναμη των επιστημών και της Τεχνικής προόδου, οι οποίες ήθελαν να αποδυναμώσουν και να ελέγξουν την Φύση. Ζητήματα όπως ο transhumanism σήμερα που θέλει ν’αλλάξει κατα το δοκούν την βιολογική μας ρίζα και τα φυσικά μας θεμέλια, είχαν ήδη ιδωθεί απο τον Πασκάλ κι είχαν αναγγελθεί ως “παρεκτροπές “. Ανάλογα βιώνουμε σήμερα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο τις “φυσικες” παρεκτροπές των διοικητικών θεσμων ,μιας και τα σκάνδαλα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αρχίζουν να εμφανίζονται ως δείγματα μιας θεσμικής εσωστρέφειας, μιας θεσμικής αυτοαναπαραγωγης και αυτοματοποίησης ,ενος θεσμικού ναρκισσισμου που πιστεύει οτι μπορεί να’ναι φορέας του “καλου” δίχως ναχει ως μέτρο τους ανθρώπους-πολίτες, δίχως να στηρίζεται σε καμμία ανθρωπολογική τροφή νοημάτων. Θεσμοί που πιστεύουν οτι μπορούν να υπάρξουν και να κυβερνήσουν δίχως νοήματα, διχως νοηματικές αναφορές, είναι θεσμοί απάνθρωποι ,θεσμοί που φθείρουν το αίτημα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Καιρος οι “ηγετες” ( sic) της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ξαναδιαβάσουν Πασκάλ μήπως και ξεστραβωθουν.
