Η σκηνή εντυπωσιάζει απόψε τρίτη 8 Ιουνίου στην Γαλλία. Στα πλαίσια της περιοδείας του για να πλησιάσει τον γαλλικό λαό εν όψει εκλογών, ο Εμανουέλ Μακρον δέχεται χαστούκι απο δυο άντρες του κοινού. Η εικόνα σοκάρει κι όλοι μιλούν για βια . Κι όμως είναι αναμενόμενο ,γιατί τέτοιου είδους πράξεις θεωρούνται πλεον “φυσιολογικες”.
Η βία σ’ολα τα επίπεδα ζωής,πολιτικής η μη ,τείνει να γίνει βασικό στοιχείο της παγκόσμιας καθημερινότητας. Η χρήση της είναι ο μεγαλύτερος εχθρός για την ελευθερια , την ανθρώπινη αξιοπρέπεια , την κοινωνία , τ’ανθρώπινα δικαιώματα , την οικονομική ανάπτυξη , την κρατική λειτουργία και εν γενει την Δημοκρατία .
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης , η βία επιστρέφει στην πολιτική Ζωη παγκοσμίως. Οχι μόνο ριζοσπαστικοποιείται αλλά γίνεται αυτοσκοπός.
Στο διεθνές επίπεδο , μετά την ισορροπία των συμφωνιών του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου , η πολιτική Τραμπ με τον οικονομικό , νομισματικό και τεχνολογικό της πόλεμο εναντίον της Κίνας , προκαλεσε παράπλευρες απώλειες σ’Ευρωπη , Ιαπωνία, Μεξικό , Νότια-Κορέα η Καναδά. Επίσης η όξυνση των διαμαχών γύρω από την Ταϊβαν , ο συνεχής πόλεμος στην Συρία , η βίαια όξυνση των σχέσεων Ισραήλ και Συριας , η πίεση της Ρωσσιας και Τουρκίας στην Ευρώπη , τροφοδοτούν το κλίμα βίας διεθνώς . Δίπλα σ’αυτα , έχουμε την παγκοσμιοποίηση του Τζιχαντ με άγριες τρομοκρατικες επιθέσεις από την Νιγηρία ως τις Φιλιππινες , περνωντας μέσα από τις δυτικές κοινωνίες . Επίσης έχουμε εμφύλιους πολέμους με γενοκτονίες πχ των Ροχινγκας στην Μυαμάρ της Βιρμανιας.
Αλλά και στο εσωτερικό των Δημοκρατιών η βία δεν είναι λιγότερη . Ο τζιχαντισμός παίρνει πια την μορφή μιας στρατηγικής αποσταθεροποίησης και Σαλαφισμοποίησης( επιβολή Σαλαφισμου, της άκρως συντηρητικής πλευράς του μουσουλμανικού σουνιτισμου ) των Δυτικών κοινωνιών. Έχουμε επιστροφή του Αντισημιτισμού μέσα από τον Ισλαμισμό και καποιες φιλελεύθερες δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης. Η κοινή γνώμη ριζοσπαστικοποιείται γύρω από ζητήματα ταυτότητας κι εθνικών η θρησκευτικών παθών , ενώ μεγάλο μέρος των νέων γοητεύονται από την βία της άκρας δεξιάς η άκρας αριστεράς . Κοντολογίς οι ρωγμές μεταξύ κοινωνικών τάξεων , κοινοτήτων , γενεών η εδαφών μεγαλώνουν επικίνδυνα .
Το ξύπνημα της βίας βρίσκει την προέλευση του στο τέλος του διπολισμού Σ. Ένωσης – Αμερικής και στην εγκατάλειψη της κοινωνίας στις οικονομικές φούσκες και την οικονομική ανισότητα. Οι μεσαίες τάξεις αποσταθεροποιημένες από την παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογική επανάσταση διαλύθηκαν από την οικονομική κρίση του 2008 . Οι ανισότητες κι ο ατομισμός έδωσαν τροφή στον λαϊκισμό. Ο ταυτοτικός φόβος μεγενθυμενος από τα σοσιαλ μίντια τρέφει το μίσος μ’αποτελεσμα , κάθε άτομο η κάθε κοινότητα να ψάχνει την ” καθαρότητα” αποβάλλοντας βίαια κάθε άνθρωπια κι αποκλείοντας το διαφορετικό . Επίσης η σχετικοποίηση των αξιών , η περιφρόνηση των νόμων , αλλά και η περιφρόνηση προς τα κοινά αγαθά ωθούν προς την βία. Τα fake news οξύνουν την αποσύνθεση του πολιτικού λόγου , μεγαλώνουν την δυσπιστία του κοινού στην πολιτική και την ενημέρωση και μετατρέπουν την ως τώρα αντιπροσωπευτική Δημοκρατία σε Δημοκρατια των ” ορμών “. Το δίκαιο του πιο δυνατού κυριαρχει και οδηγούμαστε σ’εναν σκληρό μηδενισμό σ’ολα τα επίπεδα ζωής. Ο μύθος του “αριστερού επαναστάτη” όπως τον ξέραμε παλιά , έχει τελειώσει. Όσο δεν μετασχηματίζεται η επανάσταση αρχικά σε προσωπική επαναστατική αυτογνωσία η δημιουργία και στην συνέχεια σε μια ενδεχομένως ποιοτική κοινωνική αντίσταση, επίσης συμβάλει σ’αυτην την πολιτικοκοινωνική κι ηθική αποσύνθεση . Παράλληλα η κρατική συχνά δυσανάλογη βία στ’ονομα της ασφαλειας, απειλεί τις δημοκρατικές ελευθερίες και ωθεί σ’ενα αίσθημα ανομίας και πολιτισμικής φτώχειας . Είμαστε στα πρόθυρα μιας ζουγκλοποίησης της πολιτικής μας ζωής. Κι όμως το αίσθημα ασφάλειας και κοινωνικής ισορροπίας είναι τα βασικά στοιχεία προστασίας του πολίτη . Πρέπει να δομηθεί ένα πολιτισμικό , δημοκρατικό μέτωπο εναντίον της βίας . Ένα νέο ” κοινωνικό συμβόλαιο ” πρέπει να θεμελιωθεί μεταξύ των πολιτών και της Δημοκρατίας , ένα μέτωπο όπου δεν θα λαμβάνονται υπόψη μόνο τα συμφέροντα των ολιγαρχών ( οικονομικών , ηθικών , πολιτισμικών ) αλλά κυρίως θα λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα των πολιτών . Αυτοί συμβάλλουν σε μια υγιή κοινωνία κι ευνομούμενη πολιτεία . Οι συνειδητοποιημένοι πολίτες είναι το θεμέλιο μιας διαρκώς ποιοτικά μεταβαλλόμενης Δημοκρατίας.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητής φιλοσοφίας της τέχνης , ποιητής, εικαστικός ,γεωπολιτιστικος αναλυτής.
