Ψηφίστηκε χθες το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου προς ένα κοινό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης στην ΕΕ.
Παρά τις αντιδράσεις, τελικά οι ευρωβουλευτές υπερψήφισαν και τα πέντε νομοθετικά κείμενα που αφορούν την ταχύτερη εξέταση των αιτήσεων ασύλου, την βελτιωμένη ταυτοποίηση κατά την άφιξη με υποχρεωτικούς ελέγχους ασφάλειας για τα άτομα που εισέρχονται παράτυπα στην ΕΕ, ενώ πλέον τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέγουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τους αιτούντες άσυλο, να συνεισφέρουν οικονομικά στα κράτη υποδοχής ή να παρέχουν επιχειρησιακή υποστήριξη. Επιπλέον θα υπάρχει μεγαλύτερη ετοιμότητα σε καταστάσεις κρίσης και νέο προαιρετικό σύστημα επανεγκατάστασης προσφύγων από χώρες εκτός ΕΕ.
Οι πέντε βασικές προτάσεις του Συμφώνου:
1.Κανονισμός για τον έλεγχο διαλογής στα σύνορα: δημιουργεί ενιαίους κανόνες για την ταυτοποίηση των υπηκόων τρίτων χωρών κατά την άφιξή τους, ενισχύοντας έτσι την ασφάλεια εντός του χώρου Σένγκεν.
Όσοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να εισέλθουν στην ΕΕ θα υποβάλλονται σε έλεγχο πριν τους επιτραπεί η είσοδος, κατά τον οποίο θα υπόκεινται σε ταυτοποίηση, συλλογή βιομετρικών δεδομένων και ελέγχους υγείας και ασφάλειας. Η διαδικασία αυτή θα διαρκεί έως επτά ημέρες. Τα κράτη μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου για να διασφαλίσουν τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Το κείμενο που παρουσίασε η εισηγήτρια Birgit SIPPEL (Σοσιαλιστές, Γερμανία) εγκρίθηκε με 366 ψήφους υπέρ, 229 κατά και 26 αποχές. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν επίσης νέους κανόνες για το κεντρικό σύστημα πληροφοριών σχετικά με τις καταδικαστικές αποφάσεις (ECRIS-TCN), με 414 ψήφους υπέρ, 182 κατά και 29 αποχές.
Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο για την επανεγκατάσταση και την εισδοχή για ανθρωπιστικούς λόγους, τα κράτη μέλη θα αναλαμβάνουν, σε εθελοντική βάση, να υποδεχθούν αναγνωρισμένους από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για του Πρόσφυγες (UNHCR), πρόσφυγες από άλλες χώρες, οι οποίοι θα φθάνουν στο έδαφος της ΕΕ με νόμιμο, οργανωμένο και ασφαλή τρόπο. Το κείμενο που παρουσίασε η εισηγήτρια Malin BJÖRK (Σουηδία, Αριστερά) εγκρίθηκε με 452 ψήφους υπέρ, 154 ψήφους κατά και 14 αποχές.
2.Κανονισμός Eurodac: δημιουργεί κοινή βάση δεδομένων στην οποία θα συγκεντρώνονται ακριβέστερα και πληρέστερα δεδομένα για τον εντοπισμό μη επιτρεπόμενων μετακινήσεων.
Τα δεδομένα όσων εισέρχονται παράτυπα στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων δακτυλικών αποτυπωμάτων και φωτογραφιών ατόμων ηλικίας έξι ετών και άνω, θα αποθηκεύονται στην αναθεωρημένη βάση δεδομένων Eurodac. Στο μέλλον οι αρχές θα μπορούν επίσης να καταγράφουν αν κάποιος ενδέχεται να αποτελεί κίνδυνο για την ασφάλεια, αν εμφάνισε βίαιη συμπεριφορά ή αν οπλοφορούσε. Το κείμενο που παρουσίασε ο εισηγητής Jorge BUXADÉ VILLALBA (ECR, Ισπανία) εγκρίθηκε με 404 ψήφους υπέρ, 202 κατά και 16 αποχές.
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης τη θέσπιση νέων ευρωπαϊκών κανόνων για όλα τα κράτη μέλη όσον αφορά την αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα ή επικουρικής προστασίας, καθώς και σχετικά με τα δικαιώματα που παρέχονται σε όσους δικαιούνται προστασία. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογούν την κατάσταση στη χώρα καταγωγής με βάση πληροφορίες από τον Οργανισμό της ΕΕ για το Άσυλο, ενώ το καθεστώς του πρόσφυγα θα επανεξετάζεται τακτικά. Οι αιτούντες προστασία θα πρέπει να παραμένουν στο έδαφος του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την αίτησή τους ή στο οποίο χορηγήθηκε η προστασία. Το κείμενο που παρουσίασε ο εισηγητής Matjaž NEMEC (Σοσιαλιστές, Σλοβενία) εγκρίθηκε με 340 ψήφους υπέρ, 249 κατά και 34 αποχές.
3.Κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου: εξασφαλίζει ταχύτερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες για το άσυλο, τις επιστροφές και τα σύνορα.
Το σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο θεσπίζει μια κοινή ευρωπαϊκή διαδικασία για τη χορήγηση και την ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Στο μέλλον θα πρέπει να διεκπεραιώνονται ταχύτερα οι αιτήσεις ασύλου στα σύνορα της ΕΕ, ενώ θα ισχύουν πιο σύντομες προθεσμίες για όσες αιτήσεις κρίνονται αβάσιμες ή απαράδεκτες. Το κείμενο που παρουσίασε η εισηγήτρια Fabienne KELLER (Renew, Γαλλία) εγκρίθηκε με 301 ψήφους υπέρ, 269 κατά και 51 αποχές. Όσον αφορά τη διαδικασία επιστροφής στα σύνορα, το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν 329 ψήφοι υπέρ, 253 κατά και 40 αποχές.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν παρόμοια πρότυπα υποδοχής για τους αιτούντες άσυλο όσον αφορά, για παράδειγμα, τη στέγαση, τη σχολική εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Οι εγγεγραμμένοι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να αρχίσουν να εργάζονται το αργότερο έξι μήνες μετά την υποβολή της αίτησής τους. Θα ισχύουν επίσης κανόνες για τις συνθήκες κράτησης και τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας, ώστε να αποθαρρύνονται οι αιτούντες άσυλο από το να μετακινούνται εντός της ΕΕ. Το κείμενο που παρουσίασε η εισηγήτρια Sophie IN ‘T VELD (Renew, Ολλανδία) εγκρίθηκε με 398 ψήφους υπέρ, 162 κατά και 60 αποχές.
4.Κανονισμός για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης: δημιουργεί έναν νέο μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών για την εξισορρόπηση του ισχύοντος συστήματος, στο οποίο για τη συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων ασύλου την ευθύνη φέρουν λίγες μόνο χώρες, καθώς και σαφείς κανόνες σχετικά με την ευθύνη για τις αιτήσεις ασύλου.
5.Κανονισμός για τις καταστάσεις κρίσης και ανωτέρας βίας: εξασφαλίζει τη μελλοντική ετοιμότητα της ΕΕ για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της εργαλειοποίησης των μεταναστών.
Ο κανονισμός για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης και ανωτέρας βίας δημιουργεί έναν μηχανισμό που βοηθά τις χώρες της ΕΕ να διαχειρίζονται περιπτώσεις απότομης αύξησης των αφίξεων μεταναστών και προσφύγων, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει αλληλεγγύη και στήριξη προς τα κράτη μέλη που βρίσκονται αντιμέτωπα με εξαιρετικά μεγάλη εισροή υπηκόων τρίτων χωρών. Οι νέοι κανόνες θα καλύπτουν επίσης τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι μετανάστες εργαλειοποιούνται από τρίτες χώρες ή από εχθρικούς μη κρατικούς παράγοντες με σκοπό την αποσταθεροποίηση της ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν το κείμενο που παρουσίασε ο εισηγητής Juan Fernando LÓPEZ AGUILAR (Σοσιαλιστές, Ισπανία) με 301 ψήφους υπέρ, 272 κατά και 46 αποχές.
