Στις 20 Ιουλίου η Αγία μας Εκκλησία προβάλλει μια μεγάλη προφητική μορφή, τον Προφήτη Ηλία τον Θεσβίτη, τον ένσαρκο Άγγελο, το νου τον πύρινο, τον επουράνιο άνθρωπο, τον της δευτέρας ελεύσεως Χριστού θείο πρόδρομο, όπως επαξίως τον υμνεί ο ψαλμωδός[1]. Είναι η ημέρα που όρισε η Εκκλησία μας να εορτάζεται η πυρφόρος ανάβασίς του στους ουρανούς.
https://youtube.com/shorts/oVp9Qco5SjU?si=DWDMtnly2k_qBdMc
Η θέση του Προφήτη Ηλία είναι ξεχωριστή μέσα στη χορεία των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης. Συχνή αναφορά του ονόματός του γίνεται αρκετές φορές στην Καινή Διαθήκη από τον Κύριο ή από άλλα ιερά πρόσωπα. Η λέξη Προφήτης δηλώνει αυτόν που κατέχει το χάρισμα της προφητείας, τον διδάσκαλο, το ιδιαίτερο όργανο των αποκαλύψεων του Θεού.
Όμως ο Θεός δεν επέτρεψε στον προφήτη Ηλία να γευθεί θάνατο, αλλά τον παρέλαβε αναλαμβάνοντάς τον στους ουρανούς. Έχοντας φθάσει στο τέλος της αποστολής του ο Ηλίας ανακοινώνει στον Ελισσαίο ότι θα εκπληρωθεί το αίτημά του, να λάβει δηλαδή την ευλογία και χάρη του Ηλία αφού ο Ηλίας αναληφθεί στους ουρανούς. Μάλιστα ο Ελισσαίος δεν ήθελε με τίποτα να αποχωριστεί τον Ηλία, αλλά να τον ακολουθήσει ακόμα και στους ουρανούς. Τότε ο Ελισσαίος είδε ένα πύρινο άρμα που το έσερναν πύρινοι ίπποι, παρέλαβε τον Ηλία και τον ανέβασε στους ουρανούς.
Ο Ηλίας και ο Ενώχ είναι οι μόνοι άνθρωποι οι οποίοι αναλήφθηκαν στους ουρανούς χωρίς να γευθούν θάνατο.
Ἀπολυτίκιον
Ὁ ἔνσαρκος Ἄγγελος, τῶν Προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος Πρόδρομος, τῆς παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος, ἄνωθεν καταπέμψας, Ἐλισαίῳ τὴν χάριν, νόσους ἀποδιώκει, καὶ λεπροὺς καθαρίζει, διὸ καὶ τοῖς τιμῶσιν αὐτόν, βρύει ἰάματα.
Ο πύρινος Προφήτης προσευχήθηκε στο Καρμήλιο όρος να δεχθεί ο Θεός τη θυσία του, για να αποδειχθεί ποιος είναι ο αληθινός Θεός. Και ο Θεός έστειλε φωτιά και κατέκαυσε το θυσιαστήριο. Με τέτοια πίστη και θερμότητα να προσευχόμαστε κι εμείς στο Θεό και θα εισακούονται πάντοτε οι προσευχές μας.
Ο ναός του Προφήτη Ηλία αποτελεί μια ακόμα όμορφη προσθήκη της Βυζαντινής Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης. Μπορούμε να τον βρούμε στην Άνω Πόλη όπως και άλλους σημαντικούς ναούς ενώ βρίσκεται επί της διασταύρωσης των Οδών Ολυμπιάδος και Προφήτη Ηλία πίσω από το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης (Διοικητήριο).
Η κατασκευή του ανάγεται πίσω στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα μΧ., ενώ μεγάλος αριθμός αρχαιολόγων υποστηρίζει ότι ο υπάρχον ναός κτίστηκε πάνω από τα ερείπια των Βυζαντινών ανακτόρων της πόλης ύστερα από την καταστροφή τους το 1342 μΧ.
Ένα Βυζαντινό στολίδι στην καρδιά της Άνω Πόλης
Μελετώντας την αρχιτεκτονική του διαπιστώνουμε ότι τα στοιχειά που απαρτίζουν την μορφολογία του ναού είναι αρκετά εντυπωσιακά. Τα περίτεχνα μοτίβα και η σύνθετη τοιχοποιία με τα επάλληλα τόξα και τις διακοσμητικές ταινίες δημιουργούν μια επιβλητική εικόνα.
Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό του ναού αν και αποσπασματικές, είναι πολύχρωμες και έντονες ενώ οι περισσότερες που διασώθηκαν έως σήμερα δέχθηκαν εκτεταμένες εργασίες συντήρησης μέσω ενός εκτεταμένου προγράμματος που διήρκεσε από το 1956 έως το 1961.
Ως τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος σε τρούλο ναός, ο κυρίως θόλος του κτιρίου υποστηρίζεται από τέσσερις καμάρες σχηματίζοντας με αυτό τον τρόπο ένα σταυρό στο επίκεντρο, ενώ αποτελεί τυπικό παράδειγμα της Αγιορείτικης – Αθωνικής σχολής ναοδομίας η οποία εξελίχθηκε και γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση στην Θεσσαλονίκη.
Σε γενικές γραμμές αυτό που κάνει τον Προφήτη Ηλία να ξεχωρίζει είναι το ότι συνδυάζει με επιτυχία ένα μεγάλο αριθμό διαφορετικών στοιχείων και χαρακτηριστικών σε μια ενιαία αρχιτεκτονική σύνθεση.
