Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, ΩΣ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΠΕΡΝΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΘΡΥΛΟΥ
«Το πιο δημοφιλές θέμα στους θρύλους αυτούς (για την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό) ήταν ο ‘Μαρμαρωμένος Βασιλιάς’ -κοινό στοιχείο σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού. Σύμφωνα με μία εκδοχή, ένας άγγελος εμφανίστηκε στην τελευταία μάχη που δόθηκε στις 29 Μαΐου 1453, για να σώσει τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο .Ο άγγελος τον πήρε από τη μάχη και τον έκρυψε σε μία υπόγεια σπηλιά κοντά στη Χρυσόπορτα, στη δυτική πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Εκεί θα έμενε μαρμαρωμένος (ή κοιμισμένος) μέχρι να ξαναστείλει ο Θεός τον άγγελό του. Τότε ο αγγελιαφόρος του Θεού θα ξυπνούσε τον αυτοκράτορα, θα του επέστρεφε το σπαθί του, και ο αυτοκράτορας θα έβγαινε από τη σπηλιά με τον στρατό του· θα έμπαινε στην Πόλη από την Χρυσόπορτα και θα καταδίωκε τους Τούρκους μέχρι την Κόκκινη Μηλιά, όπου θα τους κατέσφαζε. Πλατιά διαδεδομένος ήταν επίσης ο θρύλος της
τελευταίας λειτουργίας στην Αγιά Σοφιά, και της Αγίας Τράπεζας.
Σύμφωνα με την παράδοση αυτή, οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Αγία Σοφία στη διάρκεια της λειτουργίας, λίγο πριν από τη Θεία Κοινωνία και τότε ο ιερέας εξαφανίστηκε μέσα στους τοίχους της εκκλησίας. Η λειτουργία που είχε διακοπεί θα τελείωνε όταν οι ΄Ελληνες θα ξανάπαιρναν την Πόλη, οπότε ο ιερέας θα έβγαινε από τον κρυψώνα του για να τελειώσει τη λειτουργία. Τότε και η Αγία Τράπεζα, που βυθίστηκε στη θάλασσα του Μαρμαρά, θα επέστρεφε επίσης στην Εκκλησία» (Σπύρος Βρυώνης, «Η παρακμή του μεσαιωνικού Ελληνισμού στην Μικρά Ασία και η διαδικασία εξισλαμισμού [11ος -15ος αι.]», μετ. Κάτια Γαλαταριώτου [Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1996, ανατύπ. 2000)], σ. 388-389).
Πηγή: ΑΛΕΞΙΟΣ Γ.Κ. ΣΑΒΒΙΔΗΣ, «ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ», Α’ ΤΟΜΟΣ, Β’ Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΉΣΗ, 2024.
