https://youtu.be/oUUBGZUCkhQ
περιδιαβαίνει για μια ακόμη φορά στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη και παρουσιάζει την Κατακόμβη ή αλλιώς Κρύπτη του Αγίου Δημητρίου ,ένα μυστικό που κρύβεται στο σημαντικότερο προσκύνημα της πόλης .Εντός του ιερού ναού δίπλα από τον δεξιό πεσσό του ιερού βήματος ο επισκέπτης δεν έχει παρά κατέβει τα λίγα σκαλιά προς τον υπόγειο χώρο θα βρεθεί στο χώρο του Ρωμαϊκού λουτρού που σύμφωνα με την παράδοση φυλακίσθηκε και μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος. Κάτω ακριβώς από το ιερό βήμα βρίσκεται ο κεντρικός χώρος της κρύπτης.Ο Άγιος Δημήτριος έζησε και μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη στα ρωμαϊκά χρόνια .Ήταν η εποχή των μεγάλων Χριστιανικών Διωγμών του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού. Μετά τον μαρτυρικό θάνατό του αγίου η λατρεία διαμορφώθηκε με τη δημιουργία του μικρού ναού πάνω στον τάφο του. Μετά τον 5ο αι. και την ίδρυση του μεγάλου ναού το ισόγειο διαμέρισμα των λουτρών ενσωματώθηκε ως χώρος του Μαρτυρίου και η Κρύπτη.Αρχικά στην Κρύπτη υπήρχε το αγίασμα του Αγίου και μετά τον 10 αιώνα το άγιο μύρο που έδωσε και το προσωνύμιο Μυροβλύτης. Το μύρο έρρεε από αγωγούς πού ξεκινούσαν από το πηγάδι ,που σώζεται μέχρι σήμερα, και το κιβώριο καταλήγοντας στη μαρμάρινη φιάλη.Η κρύπτη σήμερα παρέμενει μέχρι σήμερα αρχαιολογικός χώρος. Μετά το 1950 πολλά από τα γλυπτά που διασώθηκαν από την πυρκαγιά τοποθετήθηκαν από τον Στ. Πελεκανίδη στους χώρους που περιβάλλουν την Κρήνη, σε μία προσπάθεια διευθέτησης του χώρου.
“Μέγαν εύρατο εv τοις κιvδυvοις, σε υπέρμαχοv, η οικουμένη, Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον. Ως ούν Λυαίου καθείλες την έπαρσιν, εν τω σταδίω θαρρύvας τον Νέστορα, ούτως Άγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.”
Η απελευθέρωση
Ακριβώς εκατόν δέκα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τις 26 Οκτωβρίου 1912, την ημέρα που υπογράφηκε το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ελλάδα. Μία ημέρα αργότερα υψώνεται στην πόλη η ελληνική σημαία.Για τους Έλληνες αποτελεί μια από τις κορυφαίες στιγμές του πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, που λίγο καιρό πριν οι σύμμαχοι Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο είχαν κηρύξει έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.Στις 5 Οκτωβρίου 1912, ο πόλεμος ξεκινά και ο ελληνικός στρατός εισβάλει στην οθωμανική επικράτεια από τη Θεσσαλία με στόχο την απελευθέρωση της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης.
Μετά την κρίσιμη μάχη του Σαρανταπόρου, οι ελληνικές δυνάμεις προελαύνουν ως την Κοζάνη, την οποία απελευθερώνουν στις 11 Οκτωβρίου 1912.
Στις 25 Οκτωβρίου η εμπροσθοφυλακή του ελληνικού στρατού φθάνει προ των πυλών της Θεσσαλονίκης. Είχε προηγηθεί η καθοριστική νίκη στη Μάχη των Γιαννιτσών (19 – 20 Οκτωβρίου), που είχε κάνει ευκολότερη την προέλαση του ελληνικού στρατού. Ο Χασάν Ταξίν Πασάς που υπερασπιζόταν τη Θεσσαλονίκη δεν είχε άλλη δυνατότητα, παρά να ζητήσει μια έντιμη συμφωνία για την παράδοση της πόλης.
Στις 25 Οκτωβρίου οι απεσταλμένοι του ζήτησαν από τον Κωνσταντίνο να επιτραπεί στον Ταξίν να αποσυρθεί με το στρατό και τον οπλισμό του στο Καραμπουρνού και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου. Ο Κωνσταντίνος, φυσικά, απέρριψε τον όρο του και του πρότεινε την παράδοση του στρατού του και τη μεταφορά του στη Μικρά Ασία με δαπάνες της ελληνικής κυβέρνησης.
Ο Ταξίν Πασάς υπογράφει τα πρωτόκολλα παράδοσης της Θεσσαλονίκης.
Ο Οθωμανός αξιωματούχος δέχθηκε, τελικά, τους όρους του Κωνσταντίνου και στις 11 το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου, οι πληρεξούσιοι αξιωματικοί Ιωάννης Μεταξάς (ο κατοπινός δικτάτωρ και ο άνθρωπος του «ΟΧΙ») και Βίκτωρ Δούσμανης μεταβαίνουν στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης και υπογράφουν τα σχετικά πρωτόκολλα παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό.
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, παραδίνονταν ως αιχμάλωτοι 25.000 τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί. Στην κατοχή του ελληνικού στρατού περιέρχονταν όλος ο βαρύς και ελαφρύς οπλισμός του σχηματισμού (70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα, 70.000 τυφέκια και πυρομαχικά). Το πρωί της 27ης Οκτωβρίου εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη δύο τάγματα ευζώνων και ύψωσαν την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο, ενώ οι υπόλοιπες ελληνικές δυνάμεις άρχισαν να λαμβάνουν θέσεις στα υψώματα γύρω από την πόλη.
Στις 11 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1912 ο Κωνσταντίνος εισήλθε με το επιτελείο του στη Θεσσαλονίκη και το μεσημέρι έγινε πανηγυρική δοξολογία στο ναό του Αγίου Μηνά. Την ίδια μέρα, κατέφθασαν έξω από τη Θεσσαλονίκη και οι Βούλγαροι, όμως για τους γείτονες ήταν ήδη αργά. Ο επικεφαλής της μεραρχίας τους στρατηγός Τεοντορόφ ζήτησε να εισέλθει στην πόλη για να στρατοπεδεύσει. Εισέπραξε την αρνητική απάντηση του Κωνσταντίνου και ύστερα από διαπραγματεύσεις, επιτράπηκε να μπουν στην πόλη για ολιγοήμερη ανάπαυση δύο τάγματα με επικεφαλής τους βούλγαρους πρίγκιπες Βόρι και Κύριλλο. Επικράτησε, όμως, σύγχυση και τελικά εισήλθε στη Θεσσαλονίκη ένα ολόκληρο βουλγαρικό σύνταγμα, γεγονός που εκνεύρισε τον Βενιζέλο. Οι Βούλγαροι δήλωναν εμφαντικά παρόντες στις εξελίξεις στη Μακεδονία. Ο σπόρος του Β’ Βαλκανικού Πολέμου είχε ριχτεί.
Στις 29 Οκτωβρίου ήταν η σειρά του βασιλιά Γεωργίου Α’ να εισέλθει στην πόλη και να επισημοποιήσει την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους έλληνες κατοίκους της, με απάθεια ανάμικτη με φόβο του από το μουσουλμανικό στοιχείο, ενώ οι Εβραίοι που ήταν η πολυπληθέστερη πληθυσμιακή ομάδα της πόλης δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους, καθώς προωθούσαν σχέδιο διεθνοποίησης της Θεσσαλονίκης.
