Περι Google και αλλων δαιμονιων
Πριν λίγους μάνες η ευρωπαϊκή ένωση κινήθηκε νομικά εναντίον του Google, κατηγορώντας το ότι εκμεταλλεύεται την κυρίαρχη θέση του για οικονομικά οφέλη. Η έρευνα που έγινε έδειξε ότι για την επιλογή π.χ ενός ταξιδιού είχαν προτεραιότητα τα sites που ανήκουν στο Google. Οι New York Times έγραψαν ότι υπάρχουν βάσιμες κατηγορίες ενοχής. Το γέννημα αυτό της καινοτόμου πληροφόρησης, η πηγή έρευνας, δεν αρκείται απλα στο να φτιάχνει μηχανές όπως η Microsoft ή η IBM, αλλά κυρίως συμβάλει στην προσωπική καλλιέργεια του χρήστη. Και σαν τέτοιο πρέπει να ‘ναι ουδέτερο, διαθέσιμο για ενημέρωση, επικαιρότητα, ημερομηνίες, αναλύσεις, ιστορική ακρίβεια. Το κίνητρο της έρευνας, αυτό το θαυμάσιο εργαλείο δίνει την δυνατότητα εισόδου σε κάθε είδους βιβλιοθήκη, σε κάθε είδους γνώση, έχοντας ως αποστολή την οργάνωση πληροφοριών διαθέσιμων και χρήσιμων σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η φιλόδοξη προσπάθεια θεμελιώθηκε στην αρχή της ουδέτερης πληροφορίας. Η είσοδος στη γνώση θα βοηθούσε στο να γίνει ο άνθρωπος καλύτερος. Η κατηγορία όμως της επιτρόπου ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ράγισε το μύθο της ουδετερότητας πανω στον οποιο η Google είχε επενδύσει. Επίσης ράγισε τον μύθο της αντικειμενικής πληροφόρησης πάνω στον οποίο έχει θεωρητικά δομηθεί η αξία της γνήσιας ενημέρωσης. Και που ζουμε σήμερα; Τι έχουμε πλέον αντιληφθεί; Είμαστε όλοι βέβαιοι ότι πίσω από κάθε πληροφορία κρύβεται η διαφήμιση, το εμπορικό συμφέρον, το κέρδος.
Η αρχική ιδέα ότι ο χρήστης θα ‘ρθει αντιμέτωπος με πληροφορίες και αντιπληροφορίες, έτσι ώστε μέσα από θέση και αντίθεση να βρει μία ακριβή απάντηση, αποδεικνύεται ψευδής. Εμπόριο και πολιτική χειραγωγούν τα πληροφοριακά δεδομένα στερώντας από τους χρήστες την δυνατότητα επιλογών. Το ισλαμικό κράτος για παράδειγμα το απέδειξε πολλές φορές όταν έσπασε τους κωδικούς και για αρκετή ώρα περνούσε στο διαδίκτυο μόνο τις δικές του πληροφορίες.
Ο μύθος της ελεύθερης εισόδου κατέπεσε στη διαμάχη καλού και κακού. Οι νέες τεχνολογίες γίνονται έτσι ο χώρος όπου το αντιεπιστημονικό, το λάθος, το ρατσιστικό, το αντιανθρώπινο, η ηλιθιότητα, μπορούν μέσα από δόλια χειραγώγησή τους, να κυριαρχήσουν. Το βασικό πολιτισμικό ερώτημα παραμένει επίκαιρο: Η ελευθερία βρίσκεται στην δυνατότητα εισόδου και χρήσης ενός ευρήματος ή στην δυνατότητα συνειδητής απόφασης και επιλογής του; Ήταν και το δίλλημα που είχε θέσει κι ο Ουμπέρτο Έκο.
Ο μύθος της ουδετερότητας του Google μας υποχρεώνει να ξανασκεφτούμε για την απάντηση.
Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, συγγραφέας, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
