Σε κίνδυνο η γενική ισορροπία
του πλανήτη και η ανθρώπινη ζωή
Αγαπητοί αναγνώστες,
Σήμερα ζούμε σε μια ατμόσφαιρα
ακήρυκτου πολέμου που η έκβασή του
δεν μπορεί να προσδιοριστεί σε χρόνο
και επιπτώσεις. Και βέβαια, θα θέλαμε ο
άνθρωπος και η κοινωνία να είναι νικη-
τές. Αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση,
δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την
πραγματικότητα. Δηλαδή, όπως και αν
θα εξελιχθούν τα πράγματα, γνωρίζου-
με από τώρα πως οι απώλειες σε
ανθρώπινες ζωές είναι δεδομένες και ας
ελπίσουμε πως θα είναι περιορισμένες.
Απλά, δεν γνωρίζουμε και ούτε μπο-
ρούμε , με οποιοδήποτε υπόδειγμα
στατιστικού μοντέλου να προσδιορί-
σουμε, έστω και προσεγγιστικά τον
αριθμό ανθρώπων που θα θρηνήσου-
με. Είναι και αυτό έξω από κάθε πρό-
βλεψη, αφού δύσκολα μπορούμε να
προσδιορίσουμε τις «σταθερές» του
υποδείγματος, όπου αστάθμητοι παρά-
γοντες πολλαπλασιάζουν τις «μεταβλη-
τές» του .
Παλεύουμε, με έναν αόρατο και
απροσδιόριστο εχθρό και επομένως
διεξάγουμε έναν «ανορθόδοξο» πόλε-
μο, όπου οι μάχες δίνονται στο σκοτάδι
και το χάος. Οι συνθήκες εκεί δεν επι-
τρέπουν στις «ακτίνες» διάγνωσης να
προσδιορίσουν τις πηγές του κακού και
επομένως, να ορισθεί το φάρμακο
περιορισμού και καταπολέμησης της
«ασθένειας». Μια ασθένεια που δεν
είναι τοπική ή εθνική, αλλά Παγκό-
σμια.
Ζούμε, κυριολεκτικά, νέον εφιάλτη
που απειλεί με κατάρρευση τις δομές
λειτουργίας του οικονομικού και κοι-
νωνικού ιστού παγκοσμίως. Ένας πλα-
νήτης, ο πλανήτης γη, βρίσκεται σε
«καραντίνα» με απροσδιόριστο χρόνο.
Η ανθρωπότητα πλήττεται, χωρίς διά-
κριση , τόσο σε επίπεδο υγείας και οικο-
νομίας, όσο και σε επίπεδο θεσμών και
δημοκρατίας. Στην κρίσιμη αυτή ώρα η
ατομική ευθύνη γίνεται και συλλογική
ευθύνη. Δεν υπάρχουν περιθώρια εφη-
συχασμού και αθώωσης.
Σήμερα, ζούμε τον μεγαλύτερο κίνδυ-
νο της παγκόσμιας ισορροπίας . Ζούμε,
μια χρηματιστηριακή καταιγίδα, αφού
μέσα σε λίγο χρόνο χάθηκαν 20 τρις
δισεκατομμύρια δολάρια , λόγω του
«κορονοϊού». Μια καταιγίδα που
πλήττει χρηματιστήρια και όλες τις αγο-
ρές σε παγκόσμια κλίμακα, χωρίς διά-
κριση. Είναι δε, όπως ανέφερα, ιδιαιτέ-
ρως απρόβλεπτη η συνέχεια, γιατί απέ-
ναντι δεν υπάρχει γνωστός εχθρός.
Είναι αόρατος, έστω και αν τον ονομά-
ζουν covid – 19. Αυτός ο εχθρός, ως
ανεμοστρόβιλος, έχει σαρώσει και
σκορπίσει στους πέντε ανέμους : ομό-
λογα, μετοχές, εμπορεύματα, αλλά και
θεσμούς και κυβερνήσεις, που ήταν
ανέτοιμες να αντιμετωπίσουν την λαί-
λαπα, ακόμη κι αν είχαν πληροφορηθεί
και ζήσει τα αποτελέσματα του ιού στην
επαρχία Γιουχάν της Κίνας.
Τα μέτρα που ανακοινώνονται, προσ-
διορισμένα ή όχι, στις δυνατότητες των
κρατικών οικονομιών, δεν επαρκούν να
φρενάρουν και πόσο μάλλον να επου-
λώσουν τις απρόβλεπτες επιπτώσεις.
Είναι φανερό, ότι η σημερινή κρίση
ξεπερνά α) εκείνη του Α’ Παγκοσμίου
Πολέμου, β) εκείνη του χρηματιστηρια-
κού Κραχ της Wall Street (γνωστή ως
μαύρη Δευτέρα) στις 19 Οκτωβρίου
1987, γ) εκείνη των «Διδύμων Πύρ-
γων», τρομοκρατική επίθεση στις 11
Σεπτεμβρίου 2001 και δ) εκείνη που
αφορούσε την χρεοκοπία της αμερικα-
νικής εταιρείας Lehman Brothers του
2008.
Οι διεθνείς αναλυτές και επενδυτές
αδυνατούν να προσδιορίσουν έστω και
προσεγγιστικά την έκταση και την διάρ-
κεια των οικονομικών και κοινωνικών
επιπτώσεων, αλλά και των πολιτικών
και θεσμικών επιπτώσεων , κατά την
γνώμη μου. Παρατηρούμε τις εθνικές
και διεθνείς αγορές να κινούνται σε
υψηλό βαθμό νευρικότητας και αβεβαι-
ότητας. Βλέπουμε, για παράδειγμα, το
χρηματιστήριο Αθηνών που κατρακύ-
λησε και έφθασε στο επίπεδο που
υπήρχε πριν τέσσερα χρόνια (2016) και
οι τραπεζικές μετοχές στο επίπεδο είκο-
σι χρόνια πίσω. Σήμερα, το σύνολο της
αξίας των τραπεζικών μετοχών και των
τεσσάρων συστημικών τραπεζών δεν
ξεπερνά την αξία των μετοχών μια
καλής μεγάλης εμπορικής εταιρείας.
Δυστυχώς, η κατάσταση εξελίσσεται
επικινδύνως και δεν περιορίζεται σε
συγκεκριμένες περιοχές και κράτη,
όπως και σε ορισμένες επιχειρήσεις και
δραστηριότητες. Επεκτείνεται σε παγκό-
σμια κλίμακα με απρόβλεπτες διαστά-
σεις. Και σε αυτό διευκολύνει η παγκο-
σμιοποίηση που επικρατεί σε διεθνές
εμπόριο και θεσμούς. Δεν υπάρχουν
πια κλειστά σύνορα που περιορίζουν
την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων,
εμπορευμάτων, ανθρώπων και κεφα-
λαίου. Και η πολιτική αυτή είναι δύσκο-
λο να καταργηθεί κάτω από τις σημερι-
νές συνθήκες, χωρίς, επίσης, γενικότε-
ρες επιπτώσεις. Είναι, πράγματι, πολύ
δύσκολο να φανταστεί κανείς επιστρο-
φή σε κλειστές κοινωνίες και σύνορα.
Η νέα τεχνολογία, που γίνεται «νέα»
όχι πλέον κάθε είκοσι(20) και δέκα(10),
όπως παλιά, αλλά σε κάθε πέντε (5) και
τρία(3) χρόνια. Χωρίς να αποκλείσει
κανείς και αλλαγή στο χρόνο μέσα.
Σήμερα, μπορεί να ισχύει στις περισσό-
τερες των περιπτώσεων για τις επιχει-
ρήσεις το «δίκαιο της εγκατάστασης».
Αλλά η γενικότερη λειτουργία τους και
ιδιαίτερα η κοστολόγηση, η διαχείριση
και η πώληση των προϊόντων τους μπο-
ρούν να ασκούνται από άλλες εξειδι-
κευμένες επιχειρήσεις παροχής υπηρε-
σιών, που είναι εγκατεστημένες σε
χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά και σε
άλλες χώρες, όπου το κόστος εργασίας
και το Κnow How είναι πολύ φθηνά
Και το ερώτημα που προκύπτει , απο-
τελεί απόρροια πολλών: πως προέκυψε
ξαφνικά αυτό το φαινόμενο που σήμε-
ρα ζούμε και απειλεί πρωτίστως την
υγεία μας αλλά και γενικότερα την
ύπαρξή μας; Και απαντώ
Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την
σημερινή οδυνηρή κατάσταση της
Παγκόσμιας Οικονομίας, που οδηγεί με
μαθηματική ακρίβεια σε μεγάλη
ανθρωπιστική και περιβαλλοντική
κρίση τον Άνθρωπο, την Κοινωνία και
τον Πλανήτη μας ; Δεν το γνώριζαν;
Μια παράθεση αριθμών αρκεί να κατα-
λάβει κανείς γιατί προέκυψε το σημερι-
νό φαινόμενο και ποιος το επέβαλε.
Το παγκόσμιο χρέος (με βάσει το
Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών) στο
τέλος του 2019 ξεπέρασε τα 266 τρις
δολάρια. Αποτελεί ιστορικό ρεκόρ! Το
χρέος είναι υπερτριπλάσιο από την
Παγκόσμια Παραγωγική Οικονομία και
συνεχώς ακολουθεί ανοδική πορεία.
Δηλαδή, το Παγκόσμιο Χρέος , αντι-
στοιχεί στο 320% του Παγκόσμιου
ΑΕΠ(Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος).
Δηλαδή του πραγματικού και όχι του
χρηματικού. Αν το χρέος αυτό επιμερι-
στεί σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη
που αριθμεί περίπου 7 δισεκατομμύρια
πληθυσμό, σημαίνει πως ο καθένας μας
θα χρεωθεί κάπου 35.000 δολάρια. Το
60% των χωρών του κόσμου ζουν και
παραμένουν σε χαμηλότερο επίπεδο
των δυνατοτήτων παραγωγής τους.
Αυτό σημαίνει ότι ζουν με δανεικά και
θα συνεχίσουν να ζουν με χρηματοδο-
τούμενες οικονομίες, χωρίς να δεί-
χνουν σημάδια ανάκαμψης. Όταν,
άλλες χώρες με την ανισοκατανομή του
πλούτου που προκαλεί μεταξύ άλλων
το χρηματοπιστωτικό σύστημα(όπως το
λειτουργούν) συνεχίζουν απροκάλυπτα
και προκλητικά να ζουν με πλεονάσμα-
τα που προκύπτουν όχι μόνο από την
δική τους παραγωγική δυνατότητα
αλλά και την μεταφορά πόρων σε
πλούτο και ανθρώπινο δυναμικό από
τις φτωχότερες χώρες.
Είναι λοιπόν ο «ιός» που έστειλε,
όπως λέγεται, η Αμερική στην Κίνα και
προκάλεσε το σημερινό φαινόμενο; Ή ο
«ιός» που καλλιεργήθηκε στα εργαστή-
ρια της ανισοκατανομής πλούτου και
ανθρώπινου δυναμικού πέρα από κάθε
σύνορο ανθρωπιστικής ηθικής και
αλληλεγγύης;
Πρέπει να απαντήσουμε με ειλικρί-
νεια, όσο κι αν μας πονάει και όσο κι αν
θέλουμε να αποφύγουμε τον υψηλό
βαθμό ανησυχίας μας ατομικά και συλ-
λογικά. Χρόνια τώρα ζούμε σε ένα
δοκιμαζόμενο κόσμο σε διεθνές , κοι-
νοτικό και εθνικό επίπεδο και στον
μικρόκοσμό μας. Ο Πλανήτης αντιμε-
τωπίζει σκληρές καταστάσεις από
πλευράς κλιματικής αλλαγής, από
πλευράς συσσώρευσης πλούτου , και
από πλευράς κατανομής του πλούτου
μεταξύ περιοχών (γεωγραφικά) και
κοινωνιών (κρατικά) και ατόμων (κοι-
νωνικά) που οδηγούν τις κοινωνίες
σε αντιπαλότητες ιδεολογικές και
πρακτικές που έχουν ξεπεράσει κάθε
ηθικό και επιτρεπτό όριο ανθρώπι-
νης και φυσικής αντοχής. Πρέπει να
καταλάβουμε όλοι ότι η Γενική Ισορρο-
πία έχει διαταραχθεί και οι οποιεσδήπο-
τε ασκούμενες κυβερνητικές πολιτικές
σε εθνικό ή σε διεθνές επίπεδο δεν
αρκούν για να επαναφέρουν την επι-
βαλλόμενη ισορροπία. Τις περισσότε-
ρες φορές αντί να οδηγούν σε σύγκλι-
ση και επαναφορά σε ισορροπία, οδη-
γούν σε απόκλιση υλική και ηθική, σε
ατομικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει και η
επαναφορά της ισορροπίας να καταστεί
ανέφικτη Αν δεν διορθωθεί το Χρημα-
τοπιστωτικό Σύστημα που διατρέχει την
Χρηματική Οικονομία έναντι του Προϊο-
ντικού Συστήματος και της Πραγματικής
Οικονομίας.
Μήπως λοιπόν ο «ιός» ξέφυγε από
τις εργαστηριακές δοκιμές και προκάλε-
σε χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως προ-
κειμένου να αποφευχθεί η επαπειλού-
μενη και αναμενόμενη κατάρρευση
πολύ μεγάλων, μεγάλων ή και μεσαί-
ων σε διεθνές επίπεδο επιχειρήσεων
που θα προκαλούσε διαδοχικές καταρ-
ρεύσεις εθνικών οικονομιών, ιδιαίτερα
αδύναμων που με την σειρά τους θα
προκαλούσαν ξεσηκωμό λαϊκών μα-
ζών και κατάρρευση κυβερνήσεων;
Τέλος, στο σημείο αυτό θα ήταν
παράλειψη μου αν δεν υπογράμμιζα
την ψυχραιμία και τα μέτρα πρόληψης
της σημερινής κυβέρνησης που οδήγη-
σαν και οδηγούν σε μια πειθαρχημένη ,
ήρεμη και ορθολογική αντιμετώπιση
των αποτελεσμάτων επέκτασης του
«κορονοϊού». Σήμερα η ατομική ευθύ-
νη ταυτίζεται με την συλλογική ευθύνη.
Όλοι μαζί με αλληλεγγύη και κοινωνι-
κή συνοχή μπορούμε να αντιμετωπί-
σουμε και τα χειρότερα.
Αν αυτά τα στοιχεία επικρατήσουν σε
παγκόσμια κλίμακα τότε δεν χρειάζεται
ο κατασκευασμένος «ιός» των εργαστη-
ρίων προκειμένου να επαναφέρουμε
την ισορροπία στον πλανήτη μας (κοι-
νωνική-οικονομική και περιβαλλοντι-
κή).
ΑΡΘΡΟ – ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Του Δρ. ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΒΕΡΓΙΝΗ
